BİRUNİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ TARAFINDAN
“CUMHURİYET DÖNEMİNDE SAĞLIK” KONULU PANEL DÜZENLENDİ
Üniversitemizde “Cumhuriyet Döneminde Sağlık” konulu panel düzenlendi. Tıp Fakültesi
tarafından yapılan panel, 27.10.2023 Cuma günü saat 14.00’de gerçekleştirildi.
Başkanlığını Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Dilek Sema ARICI’nın, konuşmacılığını ise
Biruni Üniversitesi Tıp Fakültesi “Tıp Tarihi ve Etik Ana Bilim Dalı Başkanı” Prof. Dr.
Hatice Nil SARI ve Bezmialem Üniversitesi Tıp Fakültesi “Temel Tıp Bilimleri Bölümü Tıp
Tarihi ve Etik Anabilim Dalı Başkanı” Prof. Dr. Nuran YILDIRIM yapmıştır. Açış
konuşmasıyla başlayan panel, Atatürk ve aziz şehitler için yapılan saygı duruşu ve İstiklal
Marşı’nın okunmasıyla devam etti. Ardından konuşmalarını yapmak üzere Prof. Dr. Hatice
Nil SARI ve Prof. Dr. Nuran YILDIRIM kürsüye davet edildiler.
Prof. Dr. SARI: Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Sağlık Siyasetinin Değişimi
Kürsüye gelen Prof. Dr. SARI, “Öncelikle hepimizin Cumhuriyet Bayramı kutlu olsun,
ebediyen Türkiye Cumhuriyeti var olsun.” diyerek konuşmasına başladı. Cumhuriyet
döneminin başlangıcında ve hatta kurulmadan hemen önce Atatürk ve kurmayları sağlık
alanında yapılması gerekenler konusunda harekete geçmişlerdi. SARI, Atatürk ve Türkiye
Cumhuriyeti’nin sağlığa ne denli önem gösterdiğini ifade ederek, “Hem büyük bir savaş
veriyorlar hem de sağlık sistemi nasıl yola koyulmalı diye düşünüyorlar.” dedi. Sözlerine,
“Devletin ilk amacı koruyucu sağlık tedbirlerinin alınması ve sağlık hizmeti almayan yer
kalmamasıdır.” diyen SARI, bunun öncelikli sebebinin de savaş sırasında ve sonrasında
yaşanan göçler neticesinde ki salgın hastalıkların varlığı olduğunu söyledi. SARI, zaten kısıtlı
olan doktor sayısının giderek azaldığını vurgulayarak, “Savaşlar ve bulaşıcı hastalıklar çok
sayıda doktorun ölümüne sebep olmuştur.” dedi. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarıyla
beraber şiddetli bir şekilde doktor ihtiyacı olduğunu özellikle de kadın doktor ihtiyacının
olduğunu söyledi. Konuşmasına, cumhuriyetin ilk yıllarındaki ölüm oranlarının bu denli
yüksek olması sebebiyle alınan önlemleri ifade ederek devam eden SARI, “Devlet bu duruma
el koyuyor ve sağlıklı bir şekilde nüfusun artması için çeşitli tedbirler alıyor.” diyerek, bu
doğrultuda, ücretsiz sağlık hizmetlerinin verildiğini ve yoksul hastalardan ilaç parası dahi
alınmadığını söyledi.
Prof. Dr. YILDIRIM: Cumhuriyet Döneminde Kızların Tıp Eğitimi ve İlk Kadın
Hekimlerimiz
Sözlerine, “Kadınlar tıp fakültesi eğitimine nasıl başladılar, cumhuriyetin ilk kadın
hekimleri kimlerdir ve neler yapmışlardır.” şeklinde başlayan YILDIRIM, Osmanlı
Döneminde sağlık alanıyla ilgili çalışan kadınların varlığının değinerek, sayılarının oldukça az
olduğunu ve doktor değil sağlıkçı gibi çalıştıklarını belirterek, “Bu kişiler daha çok kadın
hastalıklarında görev alıyorlardı. Fakat tedavi hizmetlerini cinsiyet ayrımı yapmadan
gerçekleştiriyor, usta-çırak ilişkisiyle yetişiyorlardı.” dedi. Bu dönemde ki sağlıkçıların
genellikle gayrimüslim olduklarını fakat Osmanlı Devleti’nin son zamanlarında Tanzimat
Fermanı sonrası yurtdışından yabancı kadın hekimlerin de para kazanma amacıyla geldiklerini
ifade etti. Konuşmasına, “Osmanlı Döneminde tıp eğitimi veren kurumlar kız öğrenci kabul
etmedikleri için, Amerika ve Avrupa gibi yerlerde eğitim almak zorunda kalıyorlardı.”
diyerek devam etti. Türkiye Cumhuriyeti’nin başlangıç yıllarında, Haydarpaşa Tıp
Fakültesi’nden ve İstanbul Tıp Fakültesi’nden kız öğrenciler mezun verilmiştir. Konuşmasına
sağlık alanında kadınların önemine değinerek devam etmiştir.
BİRUNİ UNIVERSITY FACULTY OF MEDICINE ORGANISED A PANEL ON
"HEALTH IN THE REPUBLICAN PERIOD"
A panel on "Health in the Republican Era" was organised at our university. The panel
organised by the Faculty of Medicine was held on Friday 27.10.2023 at 14.00. The panel was
chaired by Prof. Dr. Dilek Sema ARICI, Dean of the Faculty of Medicine, and the speakers
were Prof. Dr. Hatice Nil SARI, Head of the Department of History of Medicine and Ethics,
Biruni University Faculty of Medicine, and Prof. Dr. Nuran YILDIRIM, Head of the
Department of History of Medicine and Ethics, Department of Basic Medical Sciences,
Bezmialem University Faculty of Medicine. The panel started with the opening speech and
continued with a moment of silence for Atatürk and the martyrs and the singing of the
National Anthem. Then Prof. Dr. Hatice Nil SARI and Prof. Dr. Nuran YILDIRIM were
invited to the stage to make their speeches.
Prof. Dr. SARI: Changes in Health Policy from the Establishment of the Republic to the
Present
Prof. Dr. SARI, who took the stage, started her speech by saying "First of all, happy
Republic Day to all of us, may the Republic of Turkey exist forever." At the beginning of the
Republic period and even before its establishment, Atatürk and his staff had taken action on
what needed to be done in the field of health. SARI expressed how much importance Atatürk
and the Republic of Turkey attached to health and said: "They were both fighting a great war
and thinking about how the health system should be set in motion." "The first aim of the state
is to take preventive health measures and to ensure that there is no person that does not
receive health services," SARI said, She said that the primary reason for this was the presence
of epidemics as a result of the migrations during and after the war. SARI emphasised that the
number of doctors, which was already limited, was gradually decreasing and said, "Wars and
infectious diseases caused the death of many doctors." She said that with the first years of the
Republic of Turkey, there was a strong need for doctors, especially female doctors.
Continuing her speech by expressing the measures taken due to such high mortality rates in
the early years of the republic, SARI said, "The state takes over this situation and takes
various measures to increase the population in a healthy way." In this direction, she said that
free health services were provided and even medicine fee was not requested from poor
patients.
Prof. Dr. YILDIRIM: Medical Education of Girls in the Republican Period and Our
First Female Physicians
Starting her speech as "How women started their medical faculty education, who are the
first female physicians of the republic and what they have done.", YILDIRIM mentioned the
existence of women working in the field of health in the Ottoman period, stating that their
number was quite small and that they worked like health professionals, not doctors, and said,
"These people were mostly involved in women's diseases. However, they carried out
treatment services without gender discrimination and were trained with master-apprentice
relationship." She stated that the medical doctors in this period were generally non-Muslims,
but in the last era of the Ottoman Empire, after the Tanzimat Edict, foreign women physicians
came from abroad to earn money. She continued the speech by saying, "Since the institutions
providing medical education in the Ottoman period did not accept female students, they had to
receive education in places such as America and Europe." In the early years of the Republic
of Turkey, female students graduated from Haydarpaşa Faculty of Medicine and Istanbul
Faculty of Medicine. She continued her speech by emphasising the importance of women in
the field of health.
